Zorluklara Karşı Zorunluluklar

COVID 19’un dünyayı esir aldığı günden beri spor organizasyonları bakımından pandeminin en az hasar verdiği yapılanmanın NBA olduğunu söylemek pek de yanlış olmaz. Mart başında maçları durduran lig yönetimi, daha sonrasında playoff şansı olan 22 takımı bir balonun içine alarak, önlemler konusunda da ince eleyip sık dokuyarak maçları oynatmıştı. İhlaller konusunda oldukça sert cezalar belirleyen ve bunları gerektiğinde kullanan lig yönetimi, playoffların bitimine kadar herhangi bir COVID 19 vakası açıklamadan maçların oynanmasını sağlamıştı.

                Global olarak sporun en büyük markalarından biri olan NBA, aslında bu işi en düzgün halledebilecek yapılardan biriydi. Kanada kusura bakmasın fakat ligin tek bir ülke içinde bulunması kararlar konusunda muhataplarının diğer organizasyonlara göre daha az olmasını sağlıyor. Bir yandan da ligin elinde bulundurduğu maddi güç imkânların yaratılmasına olanak veriyor. Maçları tamamlayabilmek için kurulan balona 190 milyon dolar harcayan NBA, bunun karşılığında ligin pandemiye bağlı kaybedeceği 1.5 milyar doları kurtarmayı başardı. Her zaman doğru adımlar atmayı başaran lig yapısı şampiyonluk maçının üzerinden henüz bir ay geçmemişken yeni sezonla ilgili çalışmaları hızlı bir şekilde tamamlamayı başardı. Oyuncular birliği sendikasının da onayıyla birlikte ligin 22 Aralık’ta başlayacağı artık kesinleşmiş oldu.

                Çalışmalar hızlı bir şekilde tamamlandı fakat ligin paydaşları bakımından epey zorlu bir sürecin geride kaldığını söylemek mümkün. Finaller başlamadan önce lig komisyoneri Adam Silver, tarih olarak ocak ayını işaret ederken maçlar biter bitmez lig çevresi tarafından dile getirilen iki senaryo ortaya çıktı: İlki, normal sezonun 22 Aralık’ta başladığı 72 maçlık normal sezon formatı olurken ikincisi ise 18 Ocak Martin Luther King günü baz alınarak belirlenen 50 maçlık normal sezon formatı oldu. Aradaki 22 maçlık fark fikir ayrılıklarını da beraberinde getirdi.

                İlk olarak süreç boyunca pek gündeme gelmeyen ve diğer paydaşların da pek anmak istemedikleri yayın ihalesi konusundan başlamak lazım. 2014 yılında NBA, 9 senelik yayın haklarını 24 milyar dolara ESPN, ABC ve Turner Sports’a satmayı başardı. Daha önceden de yayın haklarını elinde bulunduran bu üçlünün verdiği parayla birlikte Amerikan Futbol Ligi (NFL)’nin ardından en değerli ikinci yayına sahip olan NBA, sezonun kısalma ihtimaliyle birlikte yayıncılarla kontratı yeniden görüşmek zorunda kalabilirdi ve bunun anlamı elbette sözleşme değerinin düşmesi anlamına gelecekti. Bu konu masaya gelmeden NBA yönetimi, takım sahipleri ve oyuncuların aralarında anlaşmaları oldukça kıymetliydi.

                Kazançların düşmesi haliyle takım sahiplerini ve oyuncuları derinden etkileyecekti. Aralarında bulunan toplu iş sözleşmesi gereği kazancı belirli yüzdelerle paylaşan iki tarafın belirli konulara razı olarak anlaştığı söylenebilir. İki tarafın da bu sözleşmeyi iptal etme hakkı vardı, hatta görüşmeler devam ederken dört sefer bu iptal hakkının süresi uzatıldı fakat pandeminin üstüne bir de bu konuyu eklemek istemediler. Geçmişte toplu iş sözleşmelerinin imzalanmasında yaşanan çekişmelerin lig üzerinde yarattığı tahribatları düşünecek olursak, iki taraf da bu kozu elinde tuttu fakat kullanmak istemedi.

                Takım sahipleri geride bıraktığımız sezon tamamlanmadan ‘’Escrow’’ hesapları konusunu gündeme getirdi. Bu hesaplar pandemi öncesinde de olan ve toplu iş sözleşmesinde yer alan bir konu. NBA oyuncularının her sene belirlenen yıllık maaşlarının %10’u bu hesaplarda tutuluyor ve sezon sonunda önceden belirlenen yüzdesel kazanç durumu geçildiği zaman bu paralar oyunculara veriliyor. Eğer beklenen kazanç gerçekleşmezse bir nevi oyuncular belirli bir miktar paralarını takım sahiplerine geri vermiş oluyor.  

Takım sahipleri pandemi sebebiyle bu hesapların yüzdesini arttırmak isterken kapıyı da %40 gibi fahiş bir rakamla açtılar. Daha sonrasında istenilen rakam %25’e düşerken oyuncular bu rakamı %15’te tutmak istediler. Sonuç olarak takım sahiplerinin %18’lik bir dilime üç sezonluk onay verdikleri söyleniyor. Bir yandan da lig gelirlerinin azalması beklenirken takımların maaş tavanlarının düşmeyeceği kesinleşti. Bir miktar artması da seçenekler arasında yer alıyor. Uzun normal sezon senaryosunu başından beri isteyen takım sahipleri hedefine ulaşırken belirli tavizler vermek zorunda kaldılar.

                Oyuncular ise 72 maçlık senaryoya başından beri oldukça uzak duran bir tavır sergilediler. Sonuç olarak Los Angeles Lakers ve Miami Heat oyuncuları daha bir ay dolmadan antrenman kampına katılmak zorunda kalacak. Normalde NBA’e verilen aranın en az dört ay olduğunu düşünürsek, bu sürenin kimi oyuncular için bir aya düşmesi sezonun devam etmesi anlamına geliyor.

 Süreç içerisinde Lakers’ta oynayan Danny Green de bu konuyla alakalı açıklamalarda bulunarak, ligin aralık ayında başlaması durumunda LeBron James’in sezonun başlangıç aşamasında takımda yer almayabileceğini ima etti. Sendikada net bir rolü olmamasına rağmen ligin lider oyuncusu konumundaki James’in bu şekilde anılması kimsenin istemeyeceği bir durumu ortaya çıkarıyordu. Yine de 72 maç yerine 50 maçlık senaryonun tercih edilmesinin lig gelirlerinde en az 500 milyon dolarlık bir kayba denk gelecek olması ve oyuncular birliği sendikasının sadece yıldız oyunculardan değil, her rolden ve her maaştan oyuncun yer alması sebebiyle oyuncular bu yüklerin altına girmek istemediler. Maddi kayıplar yerine yorgunluk yüküyle uğraşmaya razı oldular.

                Adam Silver yeni sezon başlangıcı için ocak ayını işaret etmişti fakat 72 maçlık sezon finansal açıdan daha sağlam bir lig anlamına geliyordu. Silver’ın bu senaryoyu istemesinden daha doğal bir durum yok, yine de 50 maçlık diğer senaryoyu isteyen oyuncular üzerinde eski komisyoner David Stern-vari bir baskı oluşturmadı. Bunun yerine lig yönetimi süreci kaybedilecek paraların yerine koyulması için yeni kaynaklar bularak ve pandemi devam ederken ligin nasıl oynanması gerektiğine dair planlar oluşturarak geçirdi. Örneğin; yeni sezonda belirli bir miktar taraftarın maçlarda yer aldığını veya takım formalarında ikinci sponsorluk logosunu görebiliriz. Pandemi riskini azaltmak adına da NBA takviminin belirli konularda değişmesi bekleniyor. Bu konuda da peş peşe oynanan maçların takım başına 14 maç olacak şekilde ayarlanması ve senelerdir kat edilen toplam mesafe konusunda insanı hayrete düşüren NBA takımlarının bu seyahatlerinin %25 oranında azaltılmasına çalışılıyor.

                Uzun lafın kısası NBA tıpkı balon öncesinde yaptığı gibi verilen arayı ligin geleceğini düzgün temellere oturtarak geçirdi. Kervanı yolda değil de başta düzerek yola çıkan NBA, yolculuk sırasında elbette sıkıntılar çekebilir. Pandeminin devam ettiği bir süreçte sağlıkla ilgili problemlerin ortaya çıkmasından daha doğal bir durum olamaz. Kimi zaman yıldız oyuncuların yeni sezonda dinlendirilmesine de şahit olacağız. Her şeye rağmen NBA’in erkenden başlayacak olması ve eski uzunluğuna yakın bir şekilde takvimde yer alması ligin son muhatabına iyi gelecektir. Yani bizlere.