Oyuncu değişikliği nedir?

Futbolda oyuncu değişikliğinin ilk uygulanışı için futbolun okul bahçelerinde ve fabrikalardaki öğlen paydoslarında oynandığı ilk yıllara kadar uzanmak gerekiyor.

1800’lü yılların ortalarında oyuncu değişikliğinin iki şartı vardı: Bir; oyunculardan biri maç saatine yetişemez ve geç kalırsa… İki; maç sırasında bir oyuncu sakatlanırsa…

Temel amaç, iki tarafın eşit oyuncu ile sahada olmasını sağlamaktı.

Sonrasında modern futbol çağı ile birlikte oyuncu değişikliği, kural kitapçığı yazanların aklına gelmemiş olsa gerek, uygulamaya yaklaşık 50 yıl kadar ara verildi.

Herkes saatinde maça gelmeyi öğrensin, sakatlanan başının çaresine baksın dönemine girildi.

1954 Dünya Kupası eleme maçlarında FIFA, sakatlanan oyuncunun yerine yedek bir oyuncunun girebileceği kuralını uygulamaya aldı ve bilinen ilk oyuncu değişikliği, 11 Ekim 1953’te Batı Almanya-Saarland maçında sakatlanan Richard Gottinger’in yerine Horst Eckel’in oyuna girmesiydi.

1965’te bu uygulama başta İngiltere olmak üzere tüm ulusal ve uluslararası liglerde uygulamaya alındı. İki yıl sonra, 1967-68 sezonuna, esnetilmiş oyuncu değişikliği kuralı ile başlandı; 1 oyuncu değişikliği sakatlık ya da taktik amaçlı kullanılabilir. 1988’de değişiklik hakkı 2 oyuncuya çıkarıldı, 1994’te 2 oyuncu+1 kaleci olarak düzenlendi ve 1995’te 3 oyuncu değişikliği kuralı uygulamaya alındı.

Oyuncu değişikliği yapılırken vakit geçirilmesini önlemek için oyuncu en yakın çizgiden dışarı çıkar ve çizgiyi terk ettiğinde yerine oyuncunun girmesine izin verilir.

4. OYUNCU DEĞİŞİKLİĞİ

Oyuncu değişikliği kuralına 1995’ten sonra yapılan ilk ekleme 4. oyuncu değişikliği oldu. 2018-2019 sezonunda IFAB, Futbol Oyun Kuralları Kitapçığı’na “uzatma devrelerinde dördüncü oyuncu değişikliğine izin verilmesi” ifadesini ekledi ve uygulamayı Futbol Federasyonlarının iznine bıraktı.

Kural, 2018’de TFF tarafından uygulamaya alındı ancak sadece uzatma devrelerinin oynandığı maçlar için geçerli olacaktı.

GEÇİCİ KURALLA 5 OYUNCU DEĞİŞİKLİĞİ

Koronavirüs pandemi sonrasında geri dönmenin yollarını arayan futbol, geçici bir kural değişikliğiyle başlayacak. Takımlar 5 oyuncu değişikliği hakkına sahip olabilecekler. Ancak uygulamanın kabulü elbette yine Futbol Federasyonlarına ait...

Salgın nedeniyle futbola verilen arada futbolcuların fiziksel kondisyonlarının yetersiz olma ihtimali üzerinden İspanya ve Almanya’nın talebiyle kabul edilen 5 oyuncu kuralı 31 Aralık 2020’ye kadar geçerli olacak.

5 oyuncu değişikliğinin oyunun fazla durmasını engellemek amacıyla takımlara değişiklik için 3 kez oyunu durdurma hakkı tanınacak.

Devre arasında ise oyun yeniden başlarken kalan hakların kullanılması mümkün olacak.

Eğer her iki takım aynı anda oyuncu değişikliği talep ederse, haklarının 1’ini kullanmış sayılacaklar.

Kural geçici ancak Şubat 2021’de yapılacak IFAB toplantısında onaylanırsa kalıcı hale gelecek.

Futbol dünyasının genel talebi olduğu düşünülürse, eğer uygulamada bir sıkıntı ortaya çıkmazsa daimi hale geleceğini öngörebiliriz.

UFUKTAKİ OYUNCU DEĞİŞİKLİĞİ KURALI

Henüz deney aşamasında olduğu belirtilen bir uygulama da “dönen oyuncu” yani oyundan alınan futbolcunun değişiklikte kullanılabilmesi.

Bu kural 3 Mart 2017’de IFAB tarafından öneri olarak getirildi. Ancak sadece federasyonların uygulamasına bıraktı.

An itibariyle bir oyuncunun oyundan çıktıktan sonra tekrar girebilmesi veteranlar, gençler, engelliler ve grassroot futbolunda uygulanabiliyor.

Kuralın tüm futbol maçları için geçerli olması yakın zamandaki planlardan biri. Burada amaç yorulan futbolcuyu kenara alıp dinlendirip yeniden oyuna sokmak gibi görünse de taktiksel amaçla kullanılması daha olası. Santrforunuzu çıkarttığınızı, rakip takımın 4’lüden 3’lü defansa geçip ileri çıktığını ve aynı santrforun yeniden oyuna girdiğini düşünün...

İşler çok karışabilir!

BİR OYUNCU OYUNDAN ÇIKMAK İSTEMEZSE NE OLUR?

Oyuna devam eder!

Ancak epey faydalı olması mantıklı olacaktır, ne de olsa bu işin bir de soyunma odası ve sonraki maçları var...

En yakın tarihli ve en ünlü örnek, Sarri’nin Chelsea’nin teknik direktörü olduğu dönemde kaleci Kepa ile yaşanmıştı.

Manchester City ile Chelsea arasında oynanan Lig Kupası final maçında Maurizio Sarri, ayağına kramp giren kalecisi Kepa’yı kenara alıp yerine Caballero’yu kaleye geçirmek istedi.

Oyun durdu, değişiklik tabelası kalktı ancak Kepa oyundan çıkmayı reddetti. Kepa ile Sarri arasında çıkan tartışmanın ardından maçın hakemi Jonathan Moss, Sarri’nin yanına gidip değişikliği yapmak isteyip istemediğini sordu. Sarri vazgeçtiğini söyledi ama kenarda adeta sinirden küplere binmişti.

Karşılaşma penaltılara kaldı, Kepa da Leroy Sane’nin penaltı atışını kurtararak kupaya uzanan takımına çok büyük katkı yapmayı başardı.

Sular duruldu, akıllarda ise kareleri kaldı...